3 października 1882 roku w małej wsi Tymoszówka, położonej na terenie Ukrainy Naddnieprzańskiej urodził się wybitny kompozytor – Karol Szymanowski. Razem z Ludomirem Różyckim, Grzegorzem Fitelbergiem i Apolinarym Szelutą zaliczał się do najwybitniejszych kompozytorów okresu Młodej Polski. W 140. rocznicę urodzin artysty Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. E. Smołki w Opolu przygotowała specjalną wystawę poświęconą życiu i twórczości Szymanowskiego.
Karol Szymanowski pochodził ze starej polskiej rodziny Korwin-Szymanowskich, herbu Ślepowron. Jego rodzinę cechowały szerokie zainteresowania artystyczne. Ojciec grał na fortepianie i wiolonczeli, zaś brat i trzy siostry również zajmowały się szeroko pojętą sztuką. W wieku 7 lat rozpoczął edukację muzyczną, początkowo pod okiem ojca, a następnie w szkole muzycznej swojego wuja Gustawa Neuhausa (który z kolei był ojcem innego znanego pianisty – Henryka Neuhausa, autora ,,Sztuki pianistycznej’’). To właśnie wuj Gustaw dostrzegł talent kompozytorski drzemiący w młodym Karolu. Szymanowski zdał maturę w 1901 r., a następnie wyjechał do Warszawy w celu pobierania dalszych nauk muzycznych. Nie było łatwo, lecz młodzieniec się nie poddawał. W 1903 r. Karol wyjechał do Berlina, gdzie poznał Richarda Straussa, który wywarł duży wpływ na jego wczesnej twórczości.
Twórczość Karola Szymanowskiego została przez badaczy podzielona na 3 etapy. Były to: okres poszukiwań własnego języka muzycznego (1899-1913), okres inspiracji kulturą orientalną i antyczną (1914‑1919) oraz ostateczny, dorosły – okres narodowy (1920-1937).
W czasie swojego życia kompozytor przeżył wiele podróży, odbytych głównie przed I wojną światową. Odwiedzone przez niego Sycylia, Algier czy Tunis miały duży wpływ na dzieła artysty, dzisiaj zaliczane do drugiej fazy twórczości.
W ciągu swojego życia stworzył ponad 75 zróżnicowanych dzieł, do których zaliczamy m. in. operę ,,Król Roger’’, cykl pieśni ,,Słopiewnie’’, fortepianowe ,,Mazurki’’ oraz kantatę ,,Stabat Mater’’.
Gdy w 1918 roku, po 123 latach Polska powróciła na mapy świata, do Warszawy powrócił także Karol Szymanowski, gdzie w 1927 roku objął władzę nad warszawskim Konserwatorium Muzycznym.
Na początku lat 30. XX wieku zachorował na gruźlicę, która w owym czasie była chorobą śmiertelną. Pomimo pracy w stolicy, w 1930 r. przeniósł się na stałe do Zakopanego, gdzie zamieszkiwał w willi ,,Atma’’. Jednak ani zakopiańskie powietrze, ani częste wizyty w zachodnich sanatoriach nie poprawiły jego stanu zdrowia. Zmarł w sanatorium w szwajcarskiej Lozannie dnia 29 marca 1937 r. 7 kwietnia, w kościele Mariackim w Krakowie, odbył się pogrzeb, a sam kompozytor spoczął w Krypcie Zasłużonych na Skałce, wśród takich osobistości jak Jan Długosz czy Stanisław Wyspiański.
Pośmiertnie został odznaczony Orderem Odrodzenia Polski oraz Orderem Orła Białego, które dopełniły liczną kolekcję nagród i oznaczeń zebranych przez Szymanowskiego za życia.
Wystawa poświęcona Karolowi Szymanowskiemu jest dostępna dla chętnych w czytelni Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu przy ul. Piastowskiej 18.
Parę słów dotyczących wystawy udzielił mi Krzysztof Kos, kierownik Biblioteki Muzycznej WBP w Opolu:
Ekspozycję, pochodzącą ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, można zobaczyć w godzinach otwarcia czytelni tj. od 9:00 do 20:00 w dni robocze oraz od 9:00 do 15:30 w sobotę. Wstęp jest oczywiście darmowy. Możliwość obejrzenia zgromadzonych materiałów będzie aż do 28 października br.
Adam Dubiński
fot. Adam Dubiński