Ostatnia szansa na zobaczenie niezwykłej wystawy w Muzeum Uniwersytetu Opolskiego!
W styczniu 1945 roku prawobrzeżna część Opola została odbita przez oddziały sowieckie. Zastali oni miasto dotknięte kataklizmami II wojny światowej: cała infrastruktura drogowa oraz kolejowa została doszczętnie zniszczona, a znaczna część placówek służących zaspokajaniu potrzeb publicznych wyłączona z użytku. Rozwiązania techniczne, które dotychczas uzupełniały potrzeby gospodarstw domowych- wodociągi, sieć gazowa czy elektryczna- przestały funkcjonować z powodu usterek. Zakłady produkcyjne zostały rabowane przez Sowietów, przez co zapasy Opolan kurczyły się diametralnie. Miasto zaczęło powracać do życia małymi krokami, a Żydzi, będący częścią społeczności, również przyczyniali się do jego odbudowy. Wystawa Żydzi w Opolu w latach 1945-1968 pokazuje czas tych zmian oraz to, jaki wkład w rozwój życia społecznego, kulturalnego i politycznego mieli Żydzi działający poprzez swoje instytucje i organizacje na terenie Opola.
Wystawę można oglądać w Muzeum Uniwersytetu Opolskiego przy Pl. Kopernika 11 do 19 marca w godzinach 13:30-19:00 z zachowaniem reżimu sanitarnego. Do oglądania ekspozycji zachęca Kierownik Muzeum Uniwersytetu Opolskiego Katarzyna Mazur-Kulesza:
Zawartość ekspozycji uwzględnia materiały archiwalne, które przybliżą uczestnikom realia tamtych czasów.
Maurycy Horn to postać, która szczególnie wpisuje się w pewien aspekt tragiczności lat 60 XX. wieku. W marcu 1968 roku, w obliczu demonstracji studenckich ogniskował kryzys (wywołany represjami państwa wobec szeroko pojętej inteligencji oraz Kościoła Katolickiego), szerzący się pierwotnie z ulic Warszawy, by z czasem przelać całą swą gorycz na inne polskie miasta. Prorektor Horn przejmujący rolę naukowe i dydaktyczne jako dziekan Wydziału Historyczno-Pedagogicznego został arbitrem sporu między władzą a opolskimi studentami. Jego działania zatrzymały pacyfikację osób przebywających na terenie miasteczka akademickiego przez milicję (gdzie już podjęto wówczas działania protestacyjne wywieszając w holu Domu studenta Mrowisko solidaryzujące afisze oraz plakaty). O dalszych losach, a także powiązaniach z ludnością żydowską Prof. Dr hab. Maurycego Horna mogą Państwo dowiedzieć się, oglądając wystawę.
Oprócz reprezentatywnej instytucji Komitetu Żydów w Polsce istniało także Żydowskie Towarzystwo Kultury– reprezentowało ono sztukę narodu żydowskiego, poprzez wyrażanie tejże społeczności w rodzimym języku jidysz (poprzez kursy językowe), a także zakładanie zgodnych z tradycją instytucji kulturalnych takich jak teatry, studia dramatyczne, wystawy malarskie oraz rzeźbiarskie. Przede wszystkim chodziło o to, aby zapewnić trwałą edukację (np. poprzez udostępnianie w czytelniach materiałów piśmienniczych), która de facto stałaby się nicią kulturalnego porozumienia między ludnością polską a żydowską.
Żydzi wraz z 1946 rokiem nabyli okazję emigracji do Palestyny i możliwości adaptacji w całkiem nowym środowisku, jakim było państwo izraelskie. Opcję taką zapewniało im utworzenie w Opolu miejskiego oddziału Hitachdut – Żydowskiej Partii Politycznej o poglądach socjalistycznych.
Ta wystawa to możliwość podróży w czasie- do nie tak znów odległych kart historii ludzkich tragedii, ale także perspektywy zmian na lepsze, które mogą Państwo prześledzić z pomocą zachowanych w dobrym stanie reliktów z przeszłości- w tym także zdjęć, które upamiętniają kluczowe momenty historyczne oraz postacie, które wpływały na przebieg tych ważnych wydarzeń.
Aleksandra Kłos
Fot.: własne